Bu düzeltme Çalışma ve Toplum Dergisinin 52. sayısında yayımlanan “Sürekli İstihdamdan Geçici Atipik İstihdama!…: Mesleki Amaçlı İş İlişkisi” başlıklı makale[1] ile ilgili olarak kaleme alınmıştır. Makalenin 15. sayfasında “Bunun aksine, esnekleşmenin hala kuralsızlaştırma olduğu görüşünü benimseyen yazarlar da bulunmaktadır (Erdut, 2003: 8.)” ifadesine yer verilmiştir. Bu ifadeden de anlaşılacağı gibi, yazar okuduğu eserden[2] alıntı yapmamış, salt çıkardığı sonucu yazmıştır.
Bu durumdan Yüksek Lisans öğrencilerimin uyarısıyla haberdar oldum. Bana haklı olarak esnekliğin kuralsızlaştırma olduğu görüşünü benimseyip benimsemediğimi sordular. Bu soru karşısında çok şaşırdım. Çünkü eleştiriye konu olan eserim, yeni teknolojilerin içerdiği esnekliğin yeni-liberal ideolojiye dayanan politikaların etkisiyle kuralsızlaştırma olarak uygulandığı, esasen esnekliğin kuralsızlaştırma olmadığı düşüncesinden yola çıkarak yazılmıştı. Bu düşünce eserde de açık olarak ifade edilmişti: “Bu bağlamda, bilgi teknolojisi paradigmasının güncel biçiminin sorgulanması ve kuralsızlaştırmanın bilgi teknolojilerinin kaçınılmaz bir sonucu olup olmadığının araştırılması önem kazanmaktadır (s. 8)”, “Esneklik yaklaşımı kuralsızlaştırma ile sınırlı değildir. Bir başka deyişle, esneklik kuralsızlaştırmayı da içerecek biçimde daha geniş bir anlama sahiptir (s. 9)”, “Bu haliyle esneklik yaklaşımlarının teknik olmaktan çok politik içerik taşıdığı ileri sürülebilir (s. 11)”.
Buna göre, esnekliğin kuralsızlaştırma olmadığı görüşünün daha açık nasıl ifade edilebileceği merak konusudur. Kaldı ki esnekliğin kuralsızlaştırma (sayısal esneklik) ile sınırlı olmaması, ürün ve süreçte yenilik yapılmasını (işlevsel esneklik) da kapsaması anlamına gelmektedir. Bu anlamda, üç taraflı geçici çalışma ilişkisi sayısal işgücü esnekliğinin artırılmasına yönelik kuralsızlaştırma örneklerinden biridir. Kısaca, atipik iş sözleşmelerine ilişkin düzenlemeler, hukuksal dayanağını belirsiz süreli iş sözleşmesinin oluşturduğu iş ve gelir güvencesini dolanmanın araçlarıdır.
Bilimsel gelişme eleştiriye dayanır. Karşıt görüşlerin çatışması daha iyi ve daha doğruya ulaşmanın tek yoludur. Bununla birlikte, karşıt görüşler ortaya konurken bilimsel yönteme uymak gerekmektedir. Eleştiride saygı sınırlarını aşmayan bir üslubun kullanılmasının zorunlu olmasının ötesinde, yararlanılan eserin çözümlemesinin doğru yapılması da bilimsel sorumluluğun gereğidir. Aksi halde, aynı konudaki Yüksek Lisans tezinden türetilmiş olduğunu öğrendiğim söz konusu makalede olduğu gibi hataya düşülecek ve hatanın yayılmasına yol açılacaktır. Bu durum kabul edilemez.
Bu anlamda, durumu kendisine ilettiğim Değerli Hocam Sayın Prof. Dr. Ali Güzel gönderme yapılan eserimde yazdığım düşünceleri paylaştığını belirtmiş ve hatalı eleştirinin sorumluluğunu üstlenerek olgunluk göstermiştir, kendisine müteşekkirim. Diğer yandan, “Yeni Teknolojilerin İş İlişkileri Üzerindeki Etkisi” başlığını taşıyan ve yeni teknolojilerin içerdiği esnekliğin iş ilişkileri üzerindeki etkisini konu alan Doktora tezini 1994 yılında savunmuş bir akademisyen olarak genç meslektaşıma (Sayın Arş. Gör. Hande Heper’e) bilimsel merak sahibi olmasını ve cesaretini bilgi ile desteklemesini tavsiye ederim.
Son olarak, bana bu düzeltmeyi yayımlama olanağı tanıyan Çalışma ve Toplum Dergisinin editörü Sayın Dr. Murat Özveri ve Yayın Kurulu üyelerine teşekkürlerimi sunarım.
[1] Ali Güzel, Hande Heper; “Sürekli İstihdamdan Geçici Atipik İstihdama!…: Mesleki Amaçlı Geçici İş İlişkisi,” Çalışma ve Toplum Dergisi, 2017/1, s. 11-58.
[2] Gönderme yapılan eser kaynakçada “Erdut, T. (2003) “Çalışma Yaşamında Esneklik ve Kuralsızlaştırma” TÜHİS Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 4, Kasım, 8-35.” olarak gösterilmiştir.
