• PRİM


    YARGITAY
    22. HUKUK DAİRESİ
     
    Esas No.
    Karar No.
    Tarihi:
     2014/5647
    2015/17134
    12.05.2015
    İlgili Kanun / Madde

    4857 S.İşK/32

     
       
    • PRİM
    • PRİMİ HAK EDİŞ KOŞULLARI
      ÖZETİ  İşçinin mal veya hizmet üretiminde daha istekli hale gelmesi ve başarısının  artması için işverence ödül niteliğinde verilen ek ödeme prim olarak adlandırılabilir. Prim ödemesinde amaç,  işçinin daha verimli bir şekilde çalışmaya özendirilmesidir.
    İşçinin prime hak kazanması için işyerinde prim ödemesini gerektiren dönemin sonuna kadar çalışmamış  olması gerekmez. İşyerinde çalışılan süreyle sınırlı olmak üzere işçinin  prim  talep hakkı vardır.
    Dosya kapsamına göre davalı işyerinde prim uygulamasının olduğu, davacıya her yıl değişen miktarlarda prim ödendiği anlaşılmaktadır. Ancak ödenmesi gereken prim miktarı yönünden alanında uzman bilirkişi vasıtasıyla işyeri kayıtları üzerinde inceleme yapılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Şayet bilirkişi vasıtasıyla işyeri kayıtları üzerinde yapılan inceleme sonucu davacının hak kazandığı prim miktarının tespiti mümkün olmadığı takdirde ise davacıya önceki yıllarda ödenen prim miktarlarının ortalaması alınarak davacının hak kazandığı prim alacağının tespiti gerekir. Eksik inceleme ile  prim alacağının hüküm altına alınması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
    .
     
         
                 

    DAVA   : Davacı, prim alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
    Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
    Hüküm süresi içinde taraflar avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi M. Söylen tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
    Davacı İsteminin Özeti:
    Davacı, davalı işyerinde 08.02.1995-23.09.2005 tarihleri arasında  çalıştığını, 2005 yılı prim alacağının ödenmediğini belirterek prim alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
    Davalı Cevabının Özeti:
    Davalı, davanın reddini istemiştir.
    Mahkeme Kararının Özeti:
    Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
    Temyiz:
    Kararı taraflar temyiz etmiştir.
    Gerekçe:
    1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
    2-Taraflar arasında ödenen primin miktarı yönünden uyuşmazlık bulunmaktadır.
    4857 sayılı İş Kanunu'nda 32. maddenin ilk fıkrasında, genel anlamda ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar olarak tanımlanmıştır. Kanunda ücretin ekleri düzenlenmemiş  olsa da, 5754 sayılı Kanun'la değişik 32. madde  ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü ödemelerin banka hesabına yatırılması öngörülmüş olmakla  ücretin eki niteliğindeki ödemelerin bir kısmı  İş Kanununda ifadesini bulmuştur.
    İşçinin mal veya hizmet üretiminde daha istekli hale gelmesi ve başarısının  artması için işverence ödül niteliğinde verilen ek ödeme prim olarak adlandırılabilir. Prim ödemesinde amaç,  işçinin daha verimli bir şekilde çalışmaya özendirilmesidir.
    İşçinin prime hak kazanması için işyerinde prim ödemesini gerektiren dönemin sonuna kadar çalışmamış  olması gerekmez. İşyerinde çalışılan süreyle sınırlı olmak üzere işçinin  prim  talep hakkı vardır.
    Dosya kapsamına göre davalı işyerinde prim uygulamasının olduğu, davacıya her yıl değişen miktarlarda prim ödendiği anlaşılmaktadır. Ancak ödenmesi gereken prim miktarı yönünden alanında uzman bilirkişi vasıtasıyla işyeri kayıtları üzerinde inceleme yapılarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Şayet bilirkişi vasıtasıyla işyeri kayıtları üzerinde yapılan inceleme sonucu davacının hak kazandığı prim miktarının tespiti mümkün olmadığı takdirde ise davacıya önceki yıllarda ödenen prim miktarlarının ortalaması alınarak davacının hak kazandığı prim alacağının tespiti gerekir. Eksik inceleme ile  prim alacağının hüküm altına alınması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
    3-6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 25. ve 26. maddeleri uyarınca hakim, hâkim, dava veya cevap dilekçesinde bildirilen vakıalarla bağlı olup, tarafların bildirmediği vakıaları kendiliğinden inceleyemez ve onları hatırlatabilecek davranışlarda dahi bulunamaz. Tarafların talep sonuçları ile bağlıdır, ondan fazlasına veya başka şeye karar veremez.
    Davacı taraf dava dilekçesinde prim alacağının brüt miktarı belirtilerek talepte bulunmuştur. 6100 sayılı Kanun'un 25. ve 26. maddelerine aykırı olarak  hükme esas alınan bilirkişi raporunda yazılı prim alacağının brüt miktarı yerine net miktarının hüküm altına alınması hatalıdır.
    Sonuç:
    Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 12.05.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.

© 2019 - ÇALIŞMA VE TOPLUM DERGİSİ