T.C. YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
| Esas No. |
2016/7708 |
İlgili Kanun/Madde: |
| Karar No. |
2019/18054 |
4857 S. İşK/46 |
| Tarihi: |
14.10.2019 |
|
- HAFTA TATİLİ ÜCRETİ
- ÇALIŞILAN HAFTA TATİLİ ÜCRETİNİN HESAPLANMA YÖNTEMİ
- PARÇA BAŞI ÜCRETLE YÜZDE USULÜ İLE ÇALIŞILAN İŞYERLERİNDE HAFTA TATİLİ ÜCRETİNİN HESAPLANMASI
|
ÖZETİ 4857 sayılı İş Kanununun 46. maddesinin ikinci fıkrası gereğince, çalışılmayan hafta tatili günü için bir
iş karşılığı olmaksızın işçinin ücreti tam olarak ödenir. Hafta tatilinde çalışan işçinin ücretinin nasıl
hesaplanacağı yasalarda düzenlenmemiş ise de, Dairemizce hafta tatilinde yapılan çalışmanın fazla
çalışma sayılacağı, buna göre ücretin yüzde elli zamlı ödenmesi gerektiği görüşü benimsenmiştir
(Yargıtay 9.H.D. 23.5.1996 gün 1995/37960 E, 1996/11745 K.). Buna göre hafta tatilinde çalışılmışsa,
çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir yevmiye yanında, çalışmanın karşılığı da bir buçuk
yevmiye olarak ödenmelidir.
Hafta tatili ücretleri çalışılan dönem ücreti üzerinden hesaplanır. Son ücrete göre hesaplama yapılması
doğru olmaz. Bu durumda hafta tatili ücretlerinin hesabı için işçinin son ücretinin bilinmesi yeterli
değildir. İstek konusu dönem içinde işçi ücretlerinin miktarı da belirlenmelidir. İşçinin geçmiş
dönemlere ait ücretinin belirlenememesi halinde bilinen ücretin asgari ücrete oranı yapılarak bilinmeyen
ücretin buna göre tespiti de Dairemiz tarafından kabul görmektedir. Ancak işçinin işyerinde çalıştığı
süre içinde terfi ederek çeşitli unvanlar alması veya son dönemlerde toplu iş sözleşmesinden
yararlanması gibi durumlarda, bilinen son ücretin asgari ücrete oranının geçmiş dönemler yönünden
dikkate alınması doğru olmaz. Bu gibi hallerde, ilgili meslek kuruluşlarından bilinmeyen dönemler için
ücret araştırması yapılmalı ve dosyadaki diğer deliller birlikte değerlendirmeye tabi tutularak sonuca
gidilmelidir.
Parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen işlerde, bir ödeme dönemi içinde kazanılan
ücretler toplamı çalışılan gün sayısına bölünerek hesaplama yapılmalıdır. Yüzde usulünün uygulandığı
işyerleri bakımından da işçinin o hafta elde ettiği ücretlerin toplamı altıya bölünerek tatil ücreti elde
edilir. Yüzde usulü ya da parça başı ücret ödemesinin öngörüldüğü çalışma biçiminde hafta tatili ücreti,
belirlenen günlük ücretin zamlı kısmına göre hesaplanmalıdır.
.
|
|
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından
istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından
düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalıya ait işyerinde 17/10/2007 tarihinden 14/03/2014 tarihine kadar
nakliye şoförü ve satın alma personeli olarak çalıştığını, iş akdinin davalı tarafından haksız ve ihbarsız
ve kötü niyetli olarak feshedildiğini ileri sürerek, kıdem, ihbar tazminatları ile ücret, fazla mesai ücreti,
ulusal bayram genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini
istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının 21/11/2007 tarihinde işe başladığını, 21/001/2008 tarihinde kendi isteğiyle
işten ayrıldığını, 16/04/2009 tarihinde ikinci kez işe girdiğini ve tekrar kendi isteğiyle ayrıldığını, dava
dilekçesinde iddia ettiği gibi ücret alacağı bulunmadığını, yıllık ücretli izinlerini kullandığını, yaptığı fazla
çalışmaların ücretlerinin ödendiğini, hafta tatillerini de kullandığını, dini bayramlarda bir çalışmasının
bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının davalıya ait işyerinde iki
dönem halinde toplam 5 yıl 28 gün çalıştığı, işyerinde küçülmeye gidildiği için iş akdinin davalı işveren
tarafından haksız ve ihbarsız olarak feshedildiği anlaşıldığından davacının kıdem ve ihbar tazminatı
talep hakkının doğduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının
aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Hafta tatili ücretinin hesabı yönünden taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanununun 46. maddesinin ikinci fıkrası gereğince, çalışılmayan hafta tatili günü için bir
iş karşılığı olmaksızın işçinin ücreti tam olarak ödenir. Hafta tatilinde çalışan işçinin ücretinin nasıl
hesaplanacağı yasalarda düzenlenmemiş ise de, Dairemizce hafta tatilinde yapılan çalışmanın fazla
çalışma sayılacağı, buna göre ücretin yüzde elli zamlı ödenmesi gerektiği görüşü benimsenmiştir
(Yargıtay 9.H.D. 23.5.1996 gün 1995/37960 E, 1996/11745 K.). Buna göre hafta tatilinde çalışılmışsa,
çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir yevmiye yanında, çalışmanın karşılığı da bir buçuk
yevmiye olarak ödenmelidir.
Hafta tatili ücretleri çalışılan dönem ücreti üzerinden hesaplanır. Son ücrete göre hesaplama yapılması
doğru olmaz. Bu durumda hafta tatili ücretlerinin hesabı için işçinin son ücretinin bilinmesi yeterli
değildir. İstek konusu dönem içinde işçi ücretlerinin miktarı da belirlenmelidir. İşçinin geçmiş
dönemlere ait ücretinin belirlenememesi halinde bilinen ücretin asgari ücrete oranı yapılarak bilinmeyen
ücretin buna göre tespiti de Dairemiz tarafından kabul görmektedir. Ancak işçinin işyerinde çalıştığı
süre içinde terfi ederek çeşitli unvanlar alması veya son dönemlerde toplu iş sözleşmesinden
yararlanması gibi durumlarda, bilinen son ücretin asgari ücrete oranının geçmiş dönemler yönünden
dikkate alınması doğru olmaz. Bu gibi hallerde, ilgili meslek kuruluşlarından bilinmeyen dönemler için
ücret araştırması yapılmalı ve dosyadaki diğer deliller birlikte değerlendirmeye tabi tutularak sonuca
gidilmelidir.
Parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen işlerde, bir ödeme dönemi içinde kazanılan
ücretler toplamı çalışılan gün sayısına bölünerek hesaplama yapılmalıdır. Yüzde usulünün uygulandığı
işyerleri bakımından da işçinin o hafta elde ettiği ücretlerin toplamı altıya bölünerek tatil ücreti elde
edilir. Yüzde usulü ya da parça başı ücret ödemesinin öngörüldüğü çalışma biçiminde hafta tatili ücreti,
belirlenen günlük ücretin zamlı kısmına göre hesaplanmalıdır.
Somut uyuşmazlıkta, Mahkemece hafta tatili günleri çalışmaları yönünden çalışılmadan ödenmesi
gereken 1 yevmiye aylık ücret içinde ödendiğinden, ödenmeyen hafta tatili için 1,5 yevmiye üzerinden
hesap yapılarak alacağın hüküm altına alınması gerekirken 2,5 yevmiye üzerinden hesaplama yapan
hatalı bilirkişi raporuna itibarla karar verilmesi isabetsizdir.
3-Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının hak ettiği ulusal bayram genel tatil
ücreti net 855,15 TL olarak hesaplanmıştır. Mahkemece karar gerekçesinde bu alacaktan 1/3 oranında
karineye dayalı makul indirim yapıldığı açıklanmış olup, buna göre net 570,10 TL’nin hüküm altına
alınması gerekirken 683,47 TL’ye hükmedilmesi hatalıdır.
4-Hükmedilen miktarların net mi yoksa brüt mü olduğunun hükümde belirtilmemesinin HMK.nın 297/2.
maddesine aykırı olup infazda tereddüte yol açacağının düşünülmemesi de bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının
istek halinde ilgiliye iadesine, 14.10.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
